OFFICIAL REPORT OF THE SENATE
DAILY HANSARD
6th Meeting – First Session
Eleventh Parliament
Date: Thursday 8th MAY, 2025.
LENANE LA LITHO TSA NTLO EA MAHOSANA TSA PARAMENTE EA LESHOME LE MOTSO O MONG
1.Hon. Seeiso B. Seeiso | Principal Chief of Matsieng |
2. Hon. Joel A. Motšoene | Principal Chief of Leribe |
3.Hon. Sempe Gabasheane Masupha | Principal Chief of Ha ’Mamathe, Thupa-Kubu, Teya-Teyaneng le Jordan |
4.Hon. Mamolapo M. Q Majara | Principal Chief of Ha Majara |
5.Hon. Tumane Matela | Principal Chief of Makhoakhoeng |
6.Hon. Moeketsi Moletsane II | Principal Chief of Taung |
7.Hon. Lerotholi Mathealira Seeiso | Principal Chief of Mokhotlong |
8. Hon. Lerotholi L. Seeiso | Principal Chief of Likhoele |
9. Hon. Theko D. Bereng | Principal Chief of Phamong |
10.Hon. Mojela T. Makhaola | Principal Chief of Qacha’s Nek |
11.Hon. Seeiso S. H. Nkuebe | Principal Chief of Quthing |
12.Hon. Nthupi A. Bereng | Principal Chief of Rothe, Masite, Serooeng, Letšeng, Kolo Ha Mohlalefi le Thaba-Tseka Ha Ntaote |
13.Hon. K.L.K Khoabane | Principal Chief of Thaba-Bosiu |
14.Hon. Mitchel S. Maama | Principal Chief of Ha Maama |
15.Hon Moholobela M. Moholobela | Principal Chief of Matelile |
16.Hon. Bereng G. Seeiso Api | Principal Chief of Ha Ramabanta le Kubake |
17. Peete Lesaoana Peete | Principal Chief of Koeneng le Mapoteng |
18.Hon. ’Mako T.Mohale | Principal Chief of Tajane, Ha Moetsana le Ha Mohale |
19. Hon. Khoabane T. Mojela | Principal Chief of Tebang, Tšakholo le Ha Seleso |
20. Hon. Retšelisitsoe Mopeli | Principal Chief of Botha-Bothe |
21.Hon. Pontšo S. Mathealira | Principal Chief of Tsikoane, Peka le Kolbere |
22.Hon. Qeto Sekonyela | Principal Chief of Malingoaneng |
23.Hon.’Mawinnie Kanetsi | Senator |
24. Hon. Lebona Khoaele | Senator |
25. Hon. Thabiso Lebese | Senator |
26. Hon. ‘Maphakiso Lebona | Senator |
27. Hon. ’Mabataung Patricia Mokhathali | Senator |
28. Hon.Sehlooho HenryMonatsi | Senator |
29. Hon. ‘Makholu Moshoeshoe | Senator |
30. Hon. Neo Matjato Moteane | Senator |
31. Hon. Seabata Motsamai | Senator |
32. Hon.Richard Ramoeletsi | Senator |
33. Hon. Limpho Tau | Senator |
PARLIAMENT OF THE KINGDOM OF LESOTHO
SENATE CHAMBER
The House assembled at 10:30 a.m.
(MR VICE PRESIDENT in the Chair)
PRAYER
The Chaplain led the House in Prayer
ANNOUNCEMENT(S) FROM THE CHAIR
MR. VICE PRESIDENT: Ke kopa ho le lumelisa le ho le amohela letsatsi la lena la Labone. Pele ke kena Litsebisong, ke na le Litsebiso tse peli feela le hoja ena e ‘ngoe ke tla tla ke hlalosa litaba tsa eona hoba ekare ho na le liphetohonyana tse teng, ke ne ke mpa feela ke re ke ea kholoa Honourable Seabata Motsamai u tlameha a khotsofetse kajeno, re ile ra itukisa ra bua ka mane hore re thethe hantle ha re tla ka koano joale kaha ‘na ne ke setse Ntate Rakojane morao, ke ne ke rethetha ho latela hore nang ena u tsamaea joang. Kea t’sepa hore bohle kaofela ba ne ntse ba etsa joalo, ‘me ka t’sepa hore se re tla e ts’oara joalo ho ea pele.
- Litho tse khabane, maobane re ile ra etsa Tsebiso hore kajeno ka hora ea Leshome le motso o mong, re tlameha hoba mane Avani Lesotho ho ea kopana le Mohlomphehi Tona-Kholo le Baetapele ba Makhotla a lipolotiki ka mane ka Ntlong ea Bakhethoa ba Sechaba. Ke fumana Molaetsa se ntse ke le ka Ntlong hore ekare ho na le liphetoho, ke tla fa Ntate Mohlomphehi Letona le Khabane monyetla hore a tl’a re hlalosetse Liphetoho tseno tse teng. Eleng ho re Tsesibiso eno ke kopa hore ke ne ke tl’o tla ke le hopotsa feela.
Ke kopa hore ha ke qeta ho etsa Tsebiso ena e ‘ngoe mona feela ke tle ke fe Mohlomphehi Letona le Khabane, monyetla feela hore a tle a re hlalosetse liphetoho tse teng.
2. Ke Memo ho lona Litho tse Khabane, o ngotsoeng ke Mokhatlo oa the People’s Metrix o memelang Litho tse Khabane kopanong ea Letsatsi le leleng, eo holim’a kapa eo sehloho sa teng eleng- ‘Hate crimes and Hate Speech’. Kopano ena e reretsoe hore il’o ts’oareloa mane Avani Lesotho ka Mantaha oa la 12 Mot’seanong 2025 ho tloha ka hora ea Borobong hoseng, ’me le ea mengoa mono Litho tse Khabane ka Mantaha ho tloha ka hora ea Borobong hoseng.
Boemong bona Litho tse Khabane, ne ke kopa hore hle, Litho tse Khabane le ntumelle ke fe Mohlomphehi Letona le Khabane la Molao le Toka hore a ke a re fe Liphetoho tse teng tabeng eane ea Litlhopiso tsa ho ea kopana le Mohlomphehi Tona Kholo le Baetapele ba Makhotla a lipolotiki.
HON. SENATOR R. RAMOELETSI (Ministry of Justice and Law): Kea leboha Mohlomphehi oa ka le lona Bahlomphehi ke le lebohe; ho latela Kopano eo e n’e lokela hore ebe eba teng tsatsing lena ka 11:00 a.m. Mohlomphehi Tona-kholo o kopile hore re tle re chechise Letsatsi lena ka mabaka a lateng:-
- Lengolong la hae, h’a na kopa Letsatsi lena re ne re kopile Phutheho ka 09:00 a.m tsatsing lena, ‘me kea kholoa re e eleletsoe bosing ba maobane ha re fumana hore e tla ba tsatsing lena. Re kopa hore e tl’e be tsatsing lena ka 11:00 a.m., ‘me ha re fetisa molaetsa oa 11:00 a.m. ho Bahlomphehi kaofela e ile ea fumaneha hore 11:00 a.m. boholo ba Baetapele ka pusong ha ba na ba teng hobane joale Mohlomphehi Tona-Kholo o kopile hore o n’a s’a ntsane a’na le Leeto le eang Bloemfontein, o il’o bona lingaka ka nako tseno tsa bo12:00 noon joale o ne a lakalalitse hore a tle a tsamaee e sa le nako.
2. Mohlomphehi Mochoboroane le eena h’a eo le eena kahar’a Naha ka taba tsa ho ea batlana le Visa u ea WHO.
3. Mohlophehi Education le eena o tsoile ka mabaka, ‘me ka hona lehlakore la Puso le tl’a be le fokola haholo ka hare ho Phuteho ena ‘me ke ka hona re kopang hore re mpe re chechise, mohlomong re behe letsatsi la Mantaha, leo re tla le etsa confirm ha re lumellana ka lona.
Kea leboha Bahlomphehi ba ka.
MR. VICE-PRESIDENT: Rea leboha Mohlomphehi Letona le Khabane ka Tsebiso eno, litaba ke tseno Litho tse khabane tsa hore ee Kopano e n’e lokela hoba ka hora ea Leshome le motso o mong hoseng tjena, e mpe e cheche, e chechele Mantaha subject to your approval. Eleng ho re re tla kopa tataiso ea lona Litho tse Khabane mona joale kaha Ntate Letona, a hlalositse hore litaba tsena li hloka approval hore Litaba tseno, li tle li tsebe ho etsahala.
HON. SENATOR M. MOSHOESHOE: Ntate Vice ka ‘nete Ntate kea u hlompha, ke mametse hantle litaba tsena tsa Ntate Ministry empa joale u qeta ho etsa Announcement ea hore Mantaha ke Letsatsi leo le se ntseng le le committed. Re lebelletsoe hore re ke re ee hona mona sebakeng sena, seo re neng re ts’oanetse ho ea ho sona mane Lesotho Avanika taba ea People’s Matrix.
Ntle le mono Mohlomphehi ke bone Mantaha Marena a Sehlooho, a na le liphutheho tsa Khoeli le Khoeli. Hangata ke bone ka ‘nete ka Mantaha attendance e sa be hantle, ka hona ekaba hantle hore re sa le ‘moho tjena le Letona le Khabane, re ke re ikeletseng hore re khethe letsatsi le leng ntle le la Mantaha hobane joale taba eno, re batla ho e kopaneha kaofela re le teng re fumaneha. So, ka ‘nete Mantaha hase letsatsi le bobebe haholo hore re ka re rea ea ho lona. Ha re ke re shebeng le leng.
Kea leboha.
MR VICE-PRESIDENT: Litho tse Khabane maikutlo a Honourable Senator Moshoeshoe hore Mantaha, ke letsatsi leo Marena ba tlamehang ho etsa attend litaba tsa li-office koana le hore eng, ho se ho ntse hona le Memo ena. So, ka ‘nete ke ne ke re ha ke ntse ke tl’o tla ke fana ka monyetla hore re tsoele pele ka Puisano ea litaba tsena, re mpe re hopole hore Honourable Senator Motsamai e le Molula-Setulo oa rona oa Legislation Committee, o n’a s’a hopotse hore ka morao ho mona a tl’a hlophise hore Tlaleho e tl’o tla e ba teng ea Komiti ea hahabo ka mona ka Ntlong, joale re tsebe hore re tsoele pele ka litaba tsa Tenth Amendment, re utloisise hore taba ena joale e ntse e re ts’oara-ts’oara hanyane tabeng ena ea ho tla tla tsoela pele ka Tenth Amendment. Joale ka lebaka leno, boipiletso ke hore ha re ka ra e beha as much early as possible ho re e tsebe ho fasolla litaba tsane tsa hore set’soant’so se tle ka Ntlong, re tsebe ho tla se fetisa kapa ho tla se tsóhla. So, ka bokhuts’oane, boipiletso ke ho re re tle re shebe letsatsi le haufinyane b’eng ba ka.
Kea leboha.
Litho tse Khabane, ke fumana boeletsi boo nepahetseng koano ho tsoa ho Tafole ea h’eso, boo ke nkang bo nepahetse ba ho re e ne eka ekare mohlomong ke hore ke phomotse Ntlo, ebe re tl’o tla re qoqa litaba tsena Media o le sieo. Re lumellane ka letsatsi ba se ba le sieo.
Ke ne ke re Litho tse Khabane tse Khabane…, ke Ntlha ea tsamaiso Honourable Senator Motsamai? Haeba hase Ntlha ea tsamaiso, ntumelle ke koale re tsebe ho tla buisanang.
HONOURABLE SENATOR MOTSAMAI: (Point of Order): Ka ’nete ke motho ea ratang hore ke ‘ne ke etse quote Standing Order joale kaha Morena Jesu a n’a tloaetse(le eena) a re: “ho ngotsoe ho thoe…”, joale ‘na ne ker e ka ‘nete Ntate kea kopa taba re se re fane ka li-parameter and principles for setting a date hore Mantaha is not available! Ka ‘nete ne ke kopa uena Ntate u le Presiding Officer le Honourable Minister le Clerk le lumellane ka letsatsi, mane ebe le tla re fa hobane Mantaha is not there, re tsoe monyako kofi li re emetse kantle ka mane.
MR VICE PRESIDENT: Mohlomphehi, ha ke utloe eka hona le Ntlha ea tsamaiso mono hobane se re re entse liqeto. Litho tse Khabane, ke kopa hore boemong bona Ntlo e tla phomola ho fihlela ka Labobeli ha hora ea Leshome e fetile ka metsotso e mashome a mararo hoseng.
ADJOURNMENT
Thereupon, Mr Vice President adjourned the House without question put, pursuant to the Standing Order No.16(3).
The House Adjourned accordingly at 10:46 a.m.